خرید بلیط هواپیما همیشه یکی از دغدغه‌های مهم مسافران بوده است. در میان انواع بلیط‌های پروازی، اصطلاحی به نام بلیط چارتر زیاد به گوش می‌رسد؛ واژه‌ای که برای بسیاری از مسافران جذاب است چون معمولاً با قیمت‌های پایین‌تر همراه است. اما واقعاً بلیط چارتر چیست، چه تفاوتی با بلیط سیستمی دارد و چه مزایا و معایبی دارد؟ در این مقاله به صورت کامل به این موضوع می‌پردازیم.
بلیط چارتر چیست؟
بلیط چارتر یکی از پرکاربردترین اصطلاحاتی است که هنگام خرید بلیط هواپیما با آن مواجه می‌شویم. این نوع بلیط در واقع زمانی به وجود می‌آید که یک آژانس مسافرتی یا شرکت چارترکننده تعداد زیادی از صندلی‌های یک پرواز (و گاهی حتی کل پرواز) را برای مدت مشخصی از یک ایرلاین اجاره می‌کند. سپس این صندلی‌ها با قیمت‌های متغیر به مسافران فروخته می‌شوند. به همین دلیل، قیمت بلیط‌های چارتر ثابت نیست و بر اساس میزان تقاضا، فصل سفر و شرایط بازار تغییر می‌کند.
تفاوت اصلی بلیط چارتر با بلیط سیستمی در همین موضوع قیمت و انعطاف‌پذیری است. بلیط‌های سیستمی توسط خود ایرلاین عرضه می‌شوند، قیمت مشخص‌تری دارند و معمولاً امکان استرداد وجه یا تغییر تاریخ در آن‌ها وجود دارد. در حالی که بلیط‌های چارتر اغلب غیرقابل استرداد هستند و امکان تغییر نام یا تاریخ ندارند.
از مهم‌ترین مزایای بلیط چارتر می‌توان به قیمت ارزان‌تر در بسیاری از مواقع، تنوع بالا و مناسب بودن برای سفرهای گروهی اشاره کرد. اما این بلیط‌ها معایبی هم دارند؛ مثلاً در بیشتر مواقع هزینه‌ی کودک و بزرگسال یکسان محاسبه می‌شود، امکان لغو یا تغییر وجود ندارد و گاهی در ایام شلوغ حتی گران‌تر از بلیط سیستمی هم می‌شوند.
به طور کلی، بلیط چارتر برای کسانی مناسب است که تاریخ سفرشان قطعی است و به دنبال کاهش هزینه‌ها هستند. اما اگر برنامه سفر شما ممکن است تغییر کند یا با کودکان سفر می‌کنید، بهتر است سراغ بلیط سیستمی بروید.
بنابراین، بلیط چارتر گزینه‌ای اقتصادی و به‌صرفه است، به شرطی که قبل از خرید، شرایط سفر و محدودیت‌های آن را به خوبی بدانید.
تفاوت بلیط چارتر با بلیط سیستمی
هنگام خرید بلیط هواپیما معمولاً با دو نوع بلیط مواجه می‌شویم: چارتر و سیستمی. هرکدام ویژگی‌ها، مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند و انتخاب بین آن‌ها بستگی به شرایط سفر مسافر دارد. در ادامه مهم‌ترین تفاوت‌های این دو نوع بلیط را بررسی می‌کنیم:
۱. ارائه‌دهنده بلیط
-
بلیط سیستمی: توسط خود ایرلاین عرضه می‌شود. قیمت و شرایط آن را شرکت هواپیمایی تعیین می‌کند.
-
بلیط چارتر: توسط آژانس‌های مسافرتی (چارترکننده) عرضه می‌شود. آژانس تعداد زیادی صندلی را از ایرلاین اجاره می‌کند و سپس آن‌ها را با قیمت‌های متغیر می‌فروشد.
۲. قیمت و نوسان
-
سیستمی: قیمت‌ها نسبتاً ثابت‌تر است و بر اساس کلاس پروازی (اکونومی، بیزینس، فرست کلاس) تغییر می‌کند.
-
چارتر: قیمت کاملاً وابسته به میزان تقاضا و زمان سفر است. گاهی بسیار ارزان‌تر از سیستمی و گاهی حتی گران‌تر.
۳. استرداد و تغییر
-
سیستمی: امکان استرداد وجه یا تغییر تاریخ و نام مسافر وجود دارد (طبق قوانین ایرلاین).
-
چارتر: معمولاً غیرقابل استرداد است و امکان تغییر تاریخ یا نام مسافر وجود ندارد.
۴. نرخ کودکان و نوزادان
-
سیستمی: تخفیف ویژه برای کودکان (۲ تا ۱۲ سال) و نوزادان (زیر ۲ سال) ارائه می‌دهد.
-
چارتر: در بیشتر مواقع نرخ کودک و بزرگسال یکسان محاسبه می‌شود.
۵. مناسب‌ترین شرایط استفاده
-
سیستمی: بهترین گزینه برای کسانی که سفرشان احتمال تغییر دارد یا همراه کودکان سفر می‌کنند.
-
چارتر: مناسب برای افرادی که تاریخ سفرشان قطعی است و به دنبال قیمت ارزان‌تر هستند.
در نتیجه، بلیط سیستمی انعطاف‌پذیرتر است اما ممکن است گران‌تر تمام شود؛ در حالی که بلیط چارتر اغلب ارزان‌تر است اما محدودیت‌های بیشتری دارد.
مزایای بلیط چارتر
بلیط چارتر به دلیل ویژگی‌های خاص خود، یکی از پرطرفدارترین انواع بلیط هواپیما در ایران به شمار می‌آید. بسیاری از مسافران برای کاهش هزینه سفر یا پیدا کردن گزینه‌های متنوع، به سراغ بلیط چارتر می‌روند. در ادامه به مهم‌ترین مزایای بلیط چارتر اشاره می‌کنم:
۱. قیمت پایین‌تر
مهم‌ترین مزیت بلیط چارتر، ارزان‌تر بودن آن نسبت به بلیط‌های سیستمی است. به‌ویژه در زمان‌های کم‌سفر (Low Season) یا روزهای نزدیک به پرواز که چارترکننده‌ها برای پر کردن ظرفیت، بلیط‌ها را با تخفیف‌های زیاد عرضه می‌کنند.
۲. تنوع و گزینه‌های بیشتر
آژانس‌های چارترکننده معمولاً تعداد زیادی صندلی یا حتی کل پرواز را اجاره می‌کنند. همین موضوع باعث می‌شود که مسافران گزینه‌های متنوعی از نظر زمان، قیمت و ایرلاین در اختیار داشته باشند.
۳. مناسب برای سفرهای گروهی
اگر قصد سفر خانوادگی یا گروهی داشته باشید، بلیط چارتر انتخابی مقرون‌به‌صرفه است. چون هزینه کل سفر به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد.
۴. تخفیف‌های لحظه آخری
یکی دیگر از جذابیت‌های بلیط چارتر، بلیط‌های لحظه آخری است. گاهی در روزهای نزدیک به پرواز، قیمت‌ها به شدت کاهش پیدا می‌کند و این فرصت خوبی برای مسافران انعطاف‌پذیر است.
۵. پوشش گسترده مسیرهای پروازی
پروازهای چارتر معمولاً در مسیرهای پرتردد مثل تهران–مشهد، تهران–کیش، تبریز–مشهد و … بیشتر دیده می‌شوند. همین موضوع باعث می‌شود انتخاب این نوع بلیط برای سفرهای داخلی راحت‌تر باشد.
به طور خلاصه، بلیط چارتر بهترین گزینه برای افرادی است که تاریخ سفرشان قطعی است و به دنبال کاهش هزینه‌ها و استفاده از تخفیف‌های ویژه هستند.
معایب بلیط چارتر
اگرچه بلیط چارتر به دلیل قیمت مناسب و تنوع، محبوبیت زیادی دارد، اما در کنار مزایا، محدودیت‌ها و معایبی هم دارد که مسافران باید پیش از خرید به آن توجه کنند. در ادامه مهم‌ترین معایب بلیط چارتر را مرور می‌کنیم:
۱. غیرقابل استرداد بودن
بزرگ‌ترین عیب بلیط چارتر این است که معمولاً امکان استرداد وجه وجود ندارد. یعنی اگر پس از خرید تصمیم به لغو سفر بگیرید، هزینه‌ای به شما بازگردانده نمی‌شود.
۲. عدم امکان تغییر تاریخ یا نام مسافر
برخلاف بلیط‌های سیستمی، در بلیط چارتر امکان تغییر تاریخ پرواز یا حتی تغییر نام مسافر وجود ندارد. بنابراین اگر برنامه سفر شما قطعی نیست، خرید بلیط چارتر می‌تواند ریسک بزرگی باشد.
۳. نوسان شدید قیمت
قیمت بلیط چارتر به شدت وابسته به میزان تقاضا و زمان سفر است. در ایام پرتردد (High Season) مثل تعطیلات نوروز یا تابستان، قیمت آن‌ها حتی می‌تواند بیشتر از بلیط سیستمی هم باشد.
۴. نرخ کودک و نوزاد
در بسیاری از بلیط‌های چارتر، نرخ کودک و بزرگسال یکسان محاسبه می‌شود. این موضوع برای خانواده‌هایی که با کودکان سفر می‌کنند، باعث افزایش هزینه‌ها می‌شود.
۵. محدودیت در خدمات جانبی
گاهی خدماتی مانند انتخاب صندلی، دریافت خدمات ویژه یا تغییر کلاس پروازی در بلیط چارتر امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل انعطاف‌پذیری این بلیط‌ها بسیار پایین‌تر است.
در مجموع، بلیط چارتر انتخابی اقتصادی و به‌صرفه است، اما فقط زمانی که تاریخ سفر شما قطعی باشد و احتمال تغییر برنامه وجود نداشته باشد. در غیر این صورت، خرید بلیط سیستمی انتخاب مطمئن‌تری است.
چه زمانی بلیط چارتر بخریم؟
خرید بلیط چارتر همیشه به صرفه نیست و بستگی زیادی به شرایط سفر شما دارد. اگر در زمان مناسب اقدام کنید، می‌توانید هزینه سفرتان را به شکل چشمگیری کاهش دهید؛ اما در برخی مواقع ممکن است حتی گران‌تر از بلیط سیستمی تمام شود. در ادامه بهترین زمان‌ها برای خرید بلیط چارتر را توضیح می‌دهم:
۱. زمانی که تاریخ سفر قطعی است
از آنجا که بلیط چارتر معمولاً غیرقابل استرداد و تغییرناپذیر است، بهترین زمان خرید آن وقتی است که تاریخ سفر شما کاملاً مشخص و بدون تغییر باشد.
۲. در فصل‌های کم‌سفر (Low Season)
در ایامی که تقاضای سفر کم است، مثل پاییز (به‌جز تعطیلات رسمی) یا زمستان، چارترکننده‌ها برای پر کردن صندلی‌ها بلیط‌ها را با قیمت پایین عرضه می‌کنند. در این زمان، بلیط چارتر بهترین گزینه است.
۳. هنگام خرید بلیط لحظه آخری
گاهی درست در روزهای پایانی و حتی ساعت‌های نزدیک به پرواز، قیمت بلیط چارتر به شدت کاهش می‌یابد. اگر اهل سفرهای سریع و بدون برنامه‌ریزی بلندمدت هستید، بلیط‌های لحظه آخری چارتر انتخاب بسیار مناسبی برای شما خواهند بود.
۴. برای سفرهای تفریحی و خانوادگی
وقتی یک سفر تفریحی با خانواده یا دوستان دارید و تاریخ آن از قبل مشخص شده است، بلیط چارتر می‌تواند هزینه کل سفر را کاهش دهد و انتخابی اقتصادی باشد.
۵. در مسیرهای پرتردد
بلیط‌های چارتر بیشتر در مسیرهای پرطرفدار مثل تهران–مشهد، تهران–کیش، تبریز–مشهد و تهران–شیراز عرضه می‌شوند. اگر مقصد شما این شهرهاست، احتمال پیدا کردن بلیط ارزان چارتر بیشتر خواهد بود.
بنابراین، بلیط چارتر را زمانی بخرید که تاریخ سفر شما قطعی باشد، در فصل‌های خلوت سفر کنید یا به دنبال بلیط لحظه آخری با قیمت پایین باشید. در غیر این صورت، خرید بلیط سیستمی منطقی‌تر است.
جمع‌بندی
بلیط چارتر یکی از رایج‌ترین انواع بلیط هواپیما در ایران است که توسط آژانس‌های مسافرتی به صورت عمده از ایرلاین‌ها اجاره و سپس با قیمت‌های متغیر عرضه می‌شود. مهم‌ترین ویژگی این بلیط‌ها نوسان قیمتی است؛ گاهی بسیار ارزان‌تر از بلیط سیستمی‌اند و گاهی در ایام پرتقاضا حتی گران‌تر.
از مزایای اصلی بلیط چارتر می‌توان به قیمت مناسب، تنوع بالا و وجود تخفیف‌های لحظه آخری اشاره کرد. اما در مقابل، این نوع بلیط معایبی نیز دارد؛ از جمله غیرقابل استرداد بودن، محدودیت در تغییر تاریخ یا نام مسافر و یکسان بودن نرخ کودک و بزرگسال در بسیاری از موارد.
به طور کلی، بلیط چارتر برای افرادی مناسب است که تاریخ سفرشان قطعی است و قصد دارند هزینه سفر خود را کاهش دهند. اما اگر برنامه سفرتان ممکن است تغییر کند یا همراه با کودکان سفر می‌کنید، بلیط سیستمی گزینه مطمئن‌تری خواهد بود.
بنابراین، انتخاب میان بلیط چارتر و سیستمی بستگی مستقیم به شرایط شما دارد:
-
اگر به دنبال صرفه‌جویی در هزینه‌ها و خرید بلیط ارزان هستید، چارتر انتخاب خوبی است.
-
اگر به انعطاف‌پذیری و خدمات مطمئن‌تر نیاز دارید، بهتر است بلیط سیستمی بخرید.