کوچینگ یکی از پررشدترین حوزه‌های توسعه فردی و حرفه‌ای در دنیای امروز است. افراد بسیاری برای رشد شخصی، بهبود عملکرد شغلی یا ایجاد تغییرات مثبت در زندگی خود به کوچ‌ها مراجعه می‌کنند. اما پیش از آنکه کسی یک کوچ حرفه‌ای شود یا حتی از خدمات کوچینگ بهره ببرد، نیاز دارد دانش خود را در این زمینه تقویت کند. یکی از بهترین راه‌ها برای یادگیری کوچینگ، مطالعه کتاب‌های تخصصی و الهام‌بخش است.
کتاب‌های کوچینگ دیدگاه‌های متفاوتی از تجربه مربیان حرفه‌ای جهان ارائه می‌دهند و به شما کمک می‌کنند با مدل‌ها، تکنیک‌ها و فلسفه‌های مختلف کوچینگ آشنا شوید. در این مقاله از قلم برتر، به معرفی ۱۰ کتاب برتر آموزش کوچینگ می‌پردازیم؛ کتاب‌هایی که هم برای مبتدیان و هم برای کوچ‌های حرفه‌ای ارزشمند هستند.
۱۰ کتاب برتر برای آموزش کوچینگ
۱. Co-Active Coaching – نوشته Henry Kimsey-House و همکاران
این کتاب به‌عنوان انجیل کوچینگ مدرن شناخته می‌شود. مدل کو-اکتیو (Co-Active Model) که در این کتاب معرفی شده، یکی از پرکاربردترین روش‌ها در کوچینگ است و پایه بسیاری از دوره‌های آموزشی بین‌المللی محسوب می‌شود. نویسندگان توضیح می‌دهند که کوچینگ یک رابطه برابر بین کوچ و مراجع است؛ جایی که مسئولیت و قدرت تصمیم‌گیری بر عهده خود مراجع است و کوچ تنها نقش تسهیل‌گر را دارد.
ویژگی مهم این کتاب وجود تمرین‌ها، ابزارهای عملی و مثال‌های واقعی است. خواندن آن برای کسانی که تازه وارد دنیای کوچینگ می‌شوند یا حتی کوچ‌های با تجربه‌ای که به دنبال چارچوبی جامع هستند، ضروری است.
۲. The Coaching Habit – نوشته Michael Bungay Stanier
این کتاب یکی از پرفروش‌ترین آثار کوچینگ در سال‌های اخیر است. نویسنده با زبانی ساده و روان توضیح می‌دهد که چگونه می‌توانیم عادت به مربیگری را در مکالمات روزمره خود ایجاد کنیم. محور اصلی کتاب معرفی ۷ پرسش قدرتمند است که به ما کمک می‌کند گفتگوهای اثربخش داشته باشیم و به‌جای دادن راه‌حل، افراد را به سمت تفکر و اقدام هدایت کنیم.
این کتاب به‌ویژه برای مدیران، رهبران تیم‌ها و کسانی که می‌خواهند در محیط کار خود فرهنگ کوچینگ ایجاد کنند بسیار ارزشمند است. حجم کم و بیان ساده آن باعث می‌شود حتی افراد غیرحرفه‌ای هم بتوانند از آن بهره ببرند.
۳. Coaching for Performance – نوشته Sir John Whitmore
جان ویت‌مور یکی از پیشگامان کوچینگ حرفه‌ای است و این کتاب او را می‌توان یک اثر کلاسیک دانست. در این کتاب، مدل معروف GROW معرفی شده است که امروزه یکی از پرکاربردترین چارچوب‌ها در جلسات کوچینگ محسوب می‌شود. GROW مخفف Goal (هدف)، Reality (واقعیت)، Options (گزینه‌ها) و Will (اراده) است.
این کتاب بر اهمیت عملکرد و دستیابی به نتایج تأکید دارد. اگر به دنبال یادگیری چارچوبی عملی و ساده برای هدایت جلسات کوچینگ هستید، مطالعه این کتاب ضروری است. بسیاری از دوره‌های آموزشی کوچینگ نیز بر اساس این مدل طراحی شده‌اند.
۴. Quiet Leadership – نوشته David Rock
دیوید راک در این کتاب به اهمیت کوچینگ در سازمان‌ها و محیط‌های کاری می‌پردازد. او توضیح می‌دهد که رهبران و مدیران چگونه می‌توانند با استفاده از رویکرد کوچینگ، عملکرد کارکنان خود را بهبود دهند. نکته جالب کتاب این است که بر تغییر ذهنیت رهبران تمرکز دارد؛ اینکه به‌جای کنترل‌گری و دستورات مستقیم، با پرسشگری و همراهی می‌توان تغییرات پایدار ایجاد کرد.
کتاب Quiet Leadership به‌ویژه برای کسانی که در حوزه کوچینگ سازمانی و کسب‌وکار علاقه‌مند هستند بسیار الهام‌بخش است.
۵. Becoming a Professional Life Coach – نوشته Patrick Williams و Diane Menendez
اگر علاقه‌مند به لایف کوچینگ هستید، این کتاب یک مرجع کامل است. نویسندگان در این اثر ترکیبی از تئوری‌های روان‌شناختی و ابزارهای عملی کوچینگ زندگی را ارائه می‌دهند. این کتاب به شما کمک می‌کند مهارت‌های اساسی مانند ایجاد اعتماد، مدیریت جلسات، طراحی اهداف و ارائه بازخورد را بیاموزید.
ویژگی برجسته این کتاب، داشتن تمرین‌های گام‌به‌گام و کاربردی است. هر کسی که بخواهد مسیر حرفه‌ای لایف کوچینگ را آغاز کند، می‌تواند با این کتاب یک نقشه راه جامع داشته باشد.
۶. Effective Coaching – نوشته Myles Downey
این کتاب بیشتر بر کوچینگ اجرایی و سازمانی تمرکز دارد. نویسنده توضیح می‌دهد که کوچینگ چگونه می‌تواند به بهبود عملکرد مدیران و کارکنان کمک کند. در این کتاب، روش‌ها و تکنیک‌هایی برای ایجاد انگیزه، افزایش تعهد و تقویت مسئولیت‌پذیری در محیط کار ارائه شده است.
خواندن این کتاب برای مدیران منابع انسانی، رهبران سازمانی و کوچ‌هایی که قصد ورود به حوزه کسب‌وکار دارند، بسیار ارزشمند است.
۷. The Inner Game of Tennis – نوشته Timothy Gallwey
هرچند این کتاب در ظاهر درباره ورزش تنیس نوشته شده است، اما در حقیقت یکی از آثار پایه‌گذار کوچینگ مدرن محسوب می‌شود. تیموتی گالووی در این اثر نشان می‌دهد که موفقیت تنها به مهارت‌های فنی وابسته نیست، بلکه ذهن و درونیات فرد نقش اصلی را ایفا می‌کنند.
این کتاب مفهوم بازی درونی را معرفی می‌کند؛ یعنی غلبه بر ترس‌ها، تردیدها و افکار محدودکننده برای دستیابی به بهترین عملکرد. این ایده بعدها الهام‌بخش بسیاری از مدل‌های کوچینگ شد.
۸. Coaching Skills: The Definitive Guide to Being a Coach – نوشته Jenny Rogers
این کتاب یکی از جامع‌ترین راهنماها برای یادگیری مهارت‌های کوچینگ است. نویسنده با تجربه چندین ساله خود، مجموعه‌ای از تکنیک‌ها و اصول عملی را ارائه می‌دهد که هر کوچ باید آن‌ها را بداند. مباحثی مانند پرسشگری، مدیریت سکوت، ایجاد انگیزه و ساختاردهی به جلسات در این کتاب به‌طور کامل بررسی شده‌اند.
اگر به دنبال یک کتاب کاربردی و مرحله‌به‌مرحله برای یادگیری کوچینگ هستید، این اثر انتخاب مناسبی خواهد بود.
۹. The Heart of Coaching – نوشته Thomas Crane
این کتاب تمرکز ویژه‌ای بر ایجاد فرهنگ کوچینگ در سازمان‌ها دارد. نویسنده بر این باور است که کوچینگ تنها یک مهارت فردی نیست، بلکه می‌تواند به‌عنوان یک فرهنگ سازمانی نهادینه شود.
کتاب پر از مثال‌های واقعی و داستان‌های الهام‌بخش است که نشان می‌دهد چگونه کوچینگ می‌تواند ارتباطات را در محیط کار بهبود دهد و همکاری تیمی را تقویت کند. این کتاب برای کوچ‌های سازمانی و رهبران بسیار ارزشمند است.
۱۰. Coaching Questions: A Coach’s Guide to Powerful Asking Skills – نوشته Tony Stoltzfus
پرسشگری قلب کوچینگ است و این کتاب دقیقاً بر همین مهارت تمرکز دارد. نویسنده بیش از ۱۰۰۰ پرسش قدرتمند را گردآوری کرده که می‌تواند در موقعیت‌های مختلف کوچینگ مورد استفاده قرار گیرد.
این کتاب برای کوچ‌های تازه‌کار یک مرجع بی‌نظیر است تا بتوانند در جلسات اعتمادبه‌نفس بیشتری داشته باشند و برای کوچ‌های حرفه‌ای نیز الهام‌بخش خواهد بود.
جمع بندی
کتاب‌های کوچینگ می‌توانند منبعی ارزشمند برای یادگیری و توسعه مهارت‌های کوچینگ باشند. در این مقاله به معرفی ۱۰ کتاب برتر پرداختیم که هر یک دیدگاه و چارچوبی منحصربه‌فرد دارند: از مدل‌های کلاسیک مانند GROW و Co-Active گرفته تا تمرکز بر پرسشگری و فرهنگ سازمانی.
اگر تازه‌کار هستید، مطالعه کتاب‌هایی مانند The Coaching Habit و Co-Active Coaching نقطه شروع مناسبی است. اگر به کوچینگ سازمانی علاقه دارید، آثاری مثل Quiet Leadership و Effective Coaching برایتان کاربردی‌تر خواهد بود. و اگر قصد ورود به لایف کوچینگ دارید، کتاب Becoming a Professional Life Coach می‌تواند راهنمای شما باشد.
در نهایت باید گفت مطالعه این کتاب‌ها شما را در مسیر یادگیری کوچینگ توانمندتر می‌کند، اما فراموش نکنید کوچینگ یک مهارت عملی است و بدون تمرین و تجربه نمی‌توان به یک کوچ حرفه‌ای تبدیل شد.